Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs. Maak jij OneWorld mogelijk?

Nederland wil in 2025 koploper zijn in hoogwaardige textielrecycling, maar initiatieven op dit vlak zijn nog versnipperd en kleinschalig. Wat staat een doorbaak in de weg? Een rondgang langs verschillende partijen.

Wereldwijd gebruikt de textiel- en kledingindustrie elk jaar 100 miljoen ton virgin, ofwel nieuwe vezels, voor het produceren van stoffen als katoen, wol, polyester, acryl en nylon. Maar dit systeem van kleding maken, gebruiken en wegwerpen drukt zwaar op het milieu. “We kunnen zo niet door blijven gaan”, zegt Peter Koppert van Modint. “Alleen al de productie van katoen heeft, zoals ondertussen wel bekend is, een enorme impact. Het produceren van 1 kilo katoen kost bijvoorbeeld circa 2.500 liter water.”

Koppert is coördinator van het Platform Circulair Textiel. Dit samenwerkingsverband van Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en brancheorganisaties in de textiel wil het mogelijk maken dat Nederland in 2025 een van de koplopers in textielrecycling is. Een manier om dat te bereiken, is door van afgedankt textiel weer bruikbare vezels te maken.

Om dat voor elkaar te krijgen, moet er eerst iets gebeuren aan de textielinzameling. Hoogwaardige recycling staat of valt namelijk met het inzamelen en zorgvuldig sorteren van gebruikt textiel. En daar moet volgens Koppert nog een flinke slag worden gemaakt. “Tweederde van alle kleding en textiel in Nederland belandt bij het huishoudafval en wordt verbrand (zie kader hieronder, red.). Ingezameld textiel gaat weliswaar deels als tweedehands kleding naar landen in Oost-Europa en West-Afrika, maar ook die kleren belanden uiteindelijk op de vuilnisbelt. Deze kostbare grondstoffen moeten we van de vernietiging zien te redden.”

• Jaarlijks wordt in Nederland 75 miljoen kilo textiel ingezameld. Ongeveer 135 miljoen kilo verdwijnt bij het restafval.

• Zeker 65 % van het weggegooide textiel kan goed worden gerecycled. Slechts 8% is niet recyclebaar.

• Van alle afvalstromen levert recycling van textiel de grootste CO2-besparing op. 1 kilo glas scheelt 323 gram CO2-uitstoot, bij 1 kilo textiel scheelt dat 3.432 gram.

• Als niemand nog textiel zou weggooien, zouden we 425 miljoen kilo CO2 minder uitstoten. Dat is te vergelijken met 2.250 miljoen autokilometers.

Meerdere ondernemingen en onderzoekscentra in Nederland houden zich bezig met hoogwaardige textielrecycling, zoals Texperium in Haaksbergen, Twente. In de proeffabriek die naast het innovatiecentrum staat, worden nieuwe recyclemethoden getest. Peter Bos, een van de oprichters: “Op industriële machines produceren we garens en stoffen waaronder katoen, polyester, acryl en nylon. Honderd procent hergebruik van gebruikte materialen lukt bij textiel niet; je moet voorlopig nog altijd nieuwe vezels toevoegen.”

Honderd procent hergebruik lukt bij textiel niet

“Met behulp van vervezelaars en spinners in Nederland, België en Duitsland proberen we de gerecyclede vezels zo zuiver mogelijk te houden en op zo’n manier te verwerken dat de schade eraan minimaal is en ze goed herspinbaar zijn. Deze gerecyclede garens en stoffen kunnen in kwaliteit wedijveren met nieuwe materialen. We zijn inmiddels zover dat onze productiemethoden één op één in de hele textielketen toepasbaar zijn.”

Texperium was een roepende in de woestijn, toen het in 2010 met hoogwaardige textielrecycling begon. Bos: “Nu we hebben bewezen dat het kan, zien we de belangstelling  toenemen. Modebedrijven gebruiken overigens allang gerecyclede materialen. We hanteren nu als vaste basis 20 tot 30 procent gerecyclede vezels in stoffen. Maar de handdoeken die we in 2016 met Belgische partners uit oude witte T-shirts hebben gemaakt, bevatten een recordhoeveelheid van 40 procent gerecyclede katoen. Het ministerie van Defensie heeft er voor de krijgsmacht 100.000 afgenomen, en ook het bedrijfsleven toont belangstelling.”

Eerder heeft Texperium in samenwerkingsprojecten sjaals uit cabin crew-uniformen van de KLM en truien voor WE Fashion geproduceerd. Bos: “Momenteel werken we aan een trui van een breisel met daarin 50 procent gerecycled materiaal. We staan aan het begin van versnelde verandering in hoogwaardige textielrecycling.”

Bij het Twentse Frankenhuis is directeur Hannet de Vries-in ’t Veld iets terughoudender over de voortgang in hoogwaardige textielrecycling. Het vervezelingsbedrijf levert vooral gerecyclede vezels aan de witgoed- en automobielindustrie. Ook Frankenhuis heeft als speerpunt garens spinnen uit gerecycled materiaal, en werkt daarin samen met kledingbedrijven.

Van oude spijkerbroeken worden nieuwe truien gemaakt

Voor Blue Loop vervezelt het bedrijf bijvoorbeeld oude spijkerbroeken, waarna de vezels in Italië worden gesponnen tot garens. Vervolgens worden er shirts, sweatshirts en hoodies van gemaakt. “De truien van Blue Loop bevatten van 20 tot 40 procent gerecyclede garens”, vertelt De Vries.

Maar het is niet eenvoudig om hoogwaardige recycling verder uit te bouwen, is haar ervaring. “We willen graag gerecyclede vezels leveren aan spinnerijen elders in Europa, maar zij vragen een constante kwaliteit. En gerecyclede vezels voldoen vooralsnog niet altijd aan die eis. Als je een partij mooi breigoed van acryl hebt, krijg je daar een egale kwaliteit vezels van. Maar kleding bestaat vaak uit samengestelde materialen. Een wollen colbert heeft bijvoorbeeld vaak een polyester voering.”

Ook is het opboksen tegen de concurrentie. De Vries: “In prijs kunnen wij lang niet altijd op tegen nieuwe garens of stoffen die in China worden gemaakt. En ook nieuwe kleding uit lagelonenlanden als India, Indonesië of Vietnam is nog altijd goedkoper dan kleding uit gerecyclede materialen die in Nederland of Europese landen wordt geproduceerd.”

De Vries ziet voorlopig meer in het voorstadum van hoogwaardige textielrecyling: design for recycling. “Oftewel: nieuwe kleding zodanig ontwerpen dat die, wanneer ze wordt afgedankt, beter kan worden gerecycled. Bijvoorbeeld door er minder glitters, klittenband of reflecterende stroken in te verwerken.”

Veelbelovend lijkt chemische textielrecycling. Deze techniek is ontwikkeld door Gerrit Bouwhuis en zijn onderzoeksteam aan Saxion University of Applied Science in Enschede. Door cellulose te herwinnen uit textielafval van katoen (zie kader ‘Chemisch recyclen’), hebben Bouwhuis en de zijnen een nieuwe hoogwaardige textielvezel kunnen maken: SaXcell. Bouwhuis: “Fase één hebben we afgerond: bewijzen dat chemisch recyclen technisch en economisch levensvatbaar is.”

Katoen bestaat voor ruim 96 procent uit cellulose, een polymeer dat ook in hout, jute, vlas en hennep zit. Bij chemisch reinigen wordt de afgedankte katoen uit elkaar getrokken en daarna vermalen tot nog kortere vezels. Deze massa wordt schoongemaakt en opgelost in een oplosmiddel. De oplossing wordt door kleine gaatjes – een soort douchekop (spinneret) – geperst, het oplosmiddel wordt verwijderd en teruggewonnen. Door het verwijderen van het oplosmiddel ontstaat een filament. Dat wordt gehakt en zo ontstaat de nieuwe vezel. Daarvan worden garens gesponnen die als grondstof dienen voor de productie van kleding.

Er zijn inmiddels twee partijen van de nieuwe vezel geproduceerd, de eerste van vijftig kilo en de tweede van negentig kilo. Het is mogelijk gebleken om kleding te produceren uit doek dat voor 100 procent uit gerecycled SaXcellgaren bestaat. Het procedé is opgenomen in de Transitieagenda, het plan dat het kabinet in 2016 heeft gelanceerd om de Nederlandse economie in 2050 circulair te maken. Bouwhuis: “Dat geeft ons hopelijk financieel armslag voor fase twee: een blauwdruk maken voor een fabriek die ca. 10 miljoen kg per jaar aan chemisch gerecyclede vezels kan produceren.”

Wat doet een kledingmultinational als H&M aan recycling? “Ons doel is volledig circulair te worden. Onderdeel daarvan is om in 2030 alleen nog gerecyclede of andere duurzame grondstoffen te gebruiken voor alle producten”, mailt duurzaamheidsmanager Annet Feenstra. Afgelopen december hebben H&M Foundation en het Hong Kong Research Institute of Textiles and Apparel (HKRITA) het Closed-Loop Apparel Recycling Eco-Systeem gelanceerd. Daarmee kunnen mixen van katoen en polyester volledig worden gescheiden en gerecycled. Voor deze mixen bestonden volgens H&M Foundation nog geen commercieel haalbare recyclingmethodes. De techniek wordt nu getest.

We gebruiken maximaal 20 procent gerecycled katoen in onze kleding

H&M gebruikt gerecycled katoen in Close the Loop-denims, en gerecyclede wol. Feenstra: “We gebruiken maximaal 20 procent gerecycled katoen in onze kleding, al bevatten enkele artikelen een hoger percentage gerecyclede garens.”

H&M zamelt in filialen wereldwijd textiel in, tot nog toe in totaal bijna 58 miljoen kilo, waarvan in Nederland ruim 2,3 miljoen kilo. Feenstra: “Via onze winkels en eigen communicatiekanalen maken wij klanten attent op de mogelijkheid om textiel bij ons in te leveren en lanceren we video’s om mensen te vertellen over het belang van textielrecycling.”

Bij de outlets van het Nederlandse G-Star kunnen klanten afgedankte G-Star-jeans terugbrengen: ze krijgen dan korting op een nieuwe broek. Manager duurzaamheid Frouke Bruinsma: “We willen graag nog meer de aandacht vestigen op die mogelijkheid, maar zien al wel dat de klant bereid is om afgedragen denim te retourneren.”

“Wij kiezen ervoor om alleen G-Star-kleding in te zamelen en te recyclen, omdat wij onze eigen denim-kringloop willen sluiten. De broek uit de RAW-recycledlijn is een combinatie van biologische katoen en 10 procent gerecyclede G-Star-jeans. Bij een hoger percentage bereiken we (nog) niet de kwaliteit en uitstraling die we nastreven. Daarom ook gebruiken wij voor onze jeans geen mix met polyester, die, om de stof te versterken, vaak wel in kleding van andere merken zit. Ons doel is om in 2020 90 procent duurzame materialen als biologische katoen, tencel en gerecyclede katoen te gebruiken.”

‘Iemand moet de prijs betalen.’

Wat betekent dat voor de werkomstandigheden van kledingarbeiders?

Van een kast vol ZARA-kleding naar een duurzame garderobe hoeft niet moeilijk te zijn.

We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren. Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics. Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten. Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link. Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl

Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.

In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.